تغییر عنوان شغلی در اداره کار چگونه انجام می‌شود؟

عنوان شغلی

شرکت‌هایی که از کد کارگاهی بیمه برخوردار هستند و کارگر و کارمند دارند، موظف به بیمه کردن کارکنان خود می‌باشند. کارفرمایان شرکت باید برای تمام پرسنل خود بیمه در نظر بگیرند و لیست بیمه را در پایان هر ماه به سازمان تامین اجتماعی ارسال نمایند. حال یکی از مواردی که در لیست بیمه اهمیت دارد، تعیین عنوان شغلی مناسب می‌باشد. عنوان شغلی واقعی کارگر یا کارمند، باید با عنوان شغلی درج شده در لیست بیمه مطابقت داشته باشد. 

عناوین شغلی هر سال توسط سازمان تامین اجتماعی در لیست های مختلف (لیست طبقه بندی مشاغل ،لیست فاقد طبقه بندی مشاغل )رائه داده می شود و کارفرمایان موظف اند عنوان شعلی کارمند یا کارگر خود را بر اساس لیست های اعلامی به سازمان تامین اجتماعی گزارش دهند.در صورتی که عنوان شعلی کارمند یا کارگر در لیست های مورد نظر یافت نشود،در این شرایط کارفرما باید عنوان شغلی را در نظر بگیرد که از تطابق بیشتری با شغل کارگر یا کارمند برخوردار باشد.حال اگر این عنوان شغلی درسوابق بیمه شدگان درست و مطابق با لیست های اعلامی سازمان تامین اجتماعی ،درج نشده باشد چکار باید کرد.

ما در این مقاله قصد داریم شما عزیزان را در زمینه اقدامات لازم جهت تغییر عنوان شغلی راهنمایی کنیم.

تغییر عنوان شغلی در اداره کار قابل اصلاح است؟

تغییر عنوان شغلی معمولاً از سطح پایین به سطح بالاتر یا متناسب با عناوین شغلی سخت و زیان‌آور، یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های کارگران می‌باشد. کارگرانی که در گذشته و شاید حدود 20 سال قبل، برای کارگاهی به عنوان یک متخصص یا کارگر نیمه ماهر کار می‌کرده‌اند ولی به خاطر عدم اطلاع از مسائل بیمه، با عنوان کارگر ساده در بیمه شناخته شده‌اند و از مزایای کارگر متخصص یا عنوان شغلی مرتبط با مشاغل سخت و زیانبار محروم مانده‌اند. سازمان تامین اجتماعی متولی بررسی وضعیت بیمه شدگان می‌باشد ولی گاهاً در بازرسی از کارگاه‌ها دچار اشتباه شده‌اند یا با پنهان کاری کارفرمایان، نتوانسته‌اند عنوان شغلی درست کارگر را ثبت کنند. همین امر باعث بروز مشکلات عدیده‌ای شده است. کارگری که با توجه به شغل سخت وی می‌توانسته زودتر از سی سال کار، بازنشسته شود و از مزایای شغل سخت و زیان‌آور استفاده کند، از این امر محروم مانده است.

به طور مثال، کار مداوم در مجاورت کوره‌های ذوب یکی از مشاغل سخت و زیان آور است که اثرات مخربی بر شخص دارد و مدت زمان زیاد کار کنار کوره‌های ذوب، باعث بیماری شدید کارگر می‌شود. بعد از مدتی کارگر توانایی انجام وظیفه نخواهد داشت و به همین دلیل، قانونگذار ما کارگران این مشاغل را زودتر از موعد، لایق بازنشستگی و استفاده از مزایای بازنشستگی دانسته است.

به هر طریق، وقتی عنوان شغلی شخصی، به طور صحیح اعلام و درج نمی‌شود؛ دو راهکار (بنابر شرایط شغلی) برای تغییر عنوان شغلی وجود خواهد داشت.

اولین مورد زمانی می‌باشد که فرد در حال کار در کارگاه می‌باشد و هنوز مشغول است اما عنوان شغلی صحیحی ندارد.. باید از کارفرما بخواهد که عنوان شغلی او را به درستی به سازمان تامین اجتماعی اعلام کند. اگر این کار توسط کارفرما انجام نشد، بهتر است به صورت پنهانی و برای جلوگیری از اخراج احتمالی، به بازرسین اداره کار موضوع اطلاع داده شود.

دومین راهکار برای زمانی است که شخص، دیگر در آن کارگاه فعالیت نمی‌کند و چندین سال از همکاری وی با کارگاه متخلف می‌گذرد. در این مورد باید به اداره کار شکایت کرد و تغییر عنوان شغلی را درخواست داد. البته در این مورد باید مستندات خوبی داشت، وگرنه نتیجه دلخواه حاصل نمی‌شود.

توصیه می‌شود، برای نتیجه‌گیری بهتر و سریع‌تر برای تغییر عنوان شغلی در اداره کار، با یک وکیل و مشاور متخصص اداره کار ارتباط داشته و مشورت نمایید.

عنوان شغلی، نقش‌ها و مسئولیت‌های کنونی شخص را توصیف می‌کند و نشان می‌دهد که مهارت‌های لازم را برای کسب موفقیت در شغل بعدی دارد. یادگیری برخی از متداول‌ترین عناوین شغلی در صنایع مختلف می‌تواند به شخص کمک کند تا بهترین عناوین را برای نوشتن در رزومه‌ی خود تعیین کند. همچنین عنوان شغلی نمایش دهنده ارتقاعات شغلی نیز می‌باشد

 نحوه شکایت از کارفرما بابت بیمه تامین اجتماعی

بخشنامه اصلاح عنوان شغلی

در سال‌های گذشته، هیأت‌های تشخیص و حل اختلاف کار در رسیدگی به خواسته تغییر عنوان شغلی و اصلاح لیست بیمه، قصور می‌کردند و این امر را وظیفه خود نمی‌دانسته و قرار عدم صلاحیت صادر می‌نمود. در سال 1400 و بعد از به وجود آمدن تعارض در آرای شعب دیوان عدالت اداری، هیات عمومی دیوان عدالت اداری رای 1114 و 1115 را صادر نمود:

اولاً: براساس بند (الف) ماده ۱۰ قانون کار، علاوه بر مشخصات طرفین، باید نوع کار یا حرفه یا وظیفه‌ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد، در قرارداد کار قید گردد. اختلاف در درج عنوان شغلی در لیست بیمه به جهت اینکه از مصادیق اختلاف در اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار است، با توجه به حکم مقرر در ماده ۱۵۷ همان قانون، اختلاف ناشی از اجرای قانون کار محسوب می‌شود. بنابراین این مورد باید در مراجع حل‌اختلاف کار مورد رسیدگی قرار بگیرد.

ثانیاً: آرای صادره از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه‌های شماره ۳۰ ـ ۲۹ مورخ ۱۳۸۶/۱/۲۶ و ۸۵۳ـ ۱۳۸۷/۱۲/۱۱ آن هیأت مبنی بر الزام سازمان تأمین اجتماعی به تبعیت از آرای مراجع حل اختلاف کار، نافی صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری در بررسی اسناد و مدارک ارائه شده در دعوای الزام آن سازمان به اصلاح عنوان شغلی نخواهد بود. عندالاقتضاء، شعب دیوان عدالت اداری در صورت احراز وجود ایراد در آرای هیأت‌های تشخیص و حل‌ اختلاف کار، رأی مقتضی را صادر خواهند کرد.

ثالثاً: رسیدگی سازمان تأمین اجتماعی به درخواست کارگر مبنی بر تغییر عنوان شغلی مندرج در لیست بیمه ارسـالی از سوی کارفرما، فاقد مبنا و مستند قـانونی است.

بنا به مـراتب فـوق، دادنامه شمـاره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۵۶۰۱۷۲۹ـ ۱۳۹۹/۶/۲۴ صادره از شعبه ۱۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که در مقام نقض دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۱۲۰۰۶۲۸ ـ ۱۳۹۹/۳/۶ صادره از شعبه ۵۲ بدوی دیوان عدالت اداری صادر شده و همچنین دادنامـه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۱۸۰۲۳۱۹ـ ۱۳۹۸/۷/۲۰ صـادره از شعبه ۶۴ بـدوی دیـوان عدالت اداری که بر مبنای استدلال فوق، رسیدگی به خواسته اصلاح عنوان شغلی در لیست بیمه را در صلاحیت هیأتهای تشخیص و حل‌اختلاف کار دانسته و بر ورود شکایت صادر شده‌اند، صحیح و منطبق با موازین قانونی هستند. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

بر مبنای همین رأی، سازمان تأمین اجتماعی، اقدام به صدور بخشنامه اصلاح عنوان شغلی ذیل شماره 1000/1400/1640 مورخ 1401/02/18 نمود که به موجب آن، سازمان مذکور موظف به تبعیت از آرای هیات تشخیص و حل اختلاف کار شد. بخشنامه اصلاح عنوان شغلی، کممک شایانی به قشر کارگر کرده است و از جمله بخشنامه‌هایی است که نبود آن به شدت احساس می‌شد.

تخلف در عنوان شغلی در لیست بیمه

اگر عنوان شغلی در لیست بیمه ابرازی توسط کارفرما، اشتباه شده باشد، سازمان تأمین اجتماعی در بازرسی‌های خود از محل کار، می‌تواند این موضوع را پیگیری کند. به طور مثال، اگر یک کارگر شاغل در کارگاه، شغلش جزء مشاغل سخت و زیان آور باشد و کارفرما، عنوان شغلی وی را کارگر ساده رد کند، در بازرسی‌های تأمین اجتماعی از محل کار، تخلف در عنوان شغلی مشخص می‌شود. در این حالت، علاوه بر الزام کارفرما به پرداخت حق مشاغل سخت و زیان‌آور، جریمه‌هایی هم برای وی در پی دارد. تامین اجتماعی بر طبق ماده 39 می‌تواند ظرف 6 ماه، لیست‌های واریزی به شعبه بیمه مربوطه را بررسی نماید. اگر مشکلی باشد، در ظرف این شش ماه اصلاح می‌کند و تغییر عنوان شغلی را راساً انجام می‌دهد. اما بعد از گذشت این مدت نمی‌تواند هیچگونه تغییری در لیست بیمه انجام دهد؛ مگر با مجوز و دستور مقام قضائی. 

البته در صورتیکه تأمین اجتماعی تخلف در عنوان شغلی را تأیید نکند و یا اصلاً در بازرسی‌ها به آن توجه نکند، در این صورت با توجه به رأی جدید دیوان عدالت اداری در تیرماه سال ۱۴۰۰ کارگر می‌تواند از طریق مراجع حل اختلاف اداره کار اقدام نماید. قابل ذکر است که تامین اجتماعی، ملزم به تبعیت از آراء صادر شده در اداره کار می‌باشد.