تفاوت آزمون کانون وکلا با مرکز وکلا

تفاوت کانون وکلا با مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه

در ابتدا برای درک بهتر تفاوت آزمون کانون وکلا با مرکز وکلای قوه قضائیه، باید ساختار این دو مرجع و سابقه تاریخی آنان به طور مختصر بررسی شود.

اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران که به اختصار اسکودا نامیده می‌شود. این نهاد غیردولتی است که جهت گزینش و پذیرش کارآموزان وکالت و هماهنگی میان کانون‌های وکلا دادگستری تشکیل شده است. کانون وکلای دادگستری مرکز نخستین و مهم‌ترین کانون وکلا در ایران است که به عنوان قدیمی‌ترین نهاد مستقل مدنی و خودگردان ایران، با تصویب قانون وکالت مصوب 1314با شخصیت حقوقی مستقل تأسیس شد. بعد از کانون وکلای دادگستری مرکز، کانون وکلای آذربایجان در سال 1326 به عنوان دومین کانون وکلای ایران مستقلاً برپا گردید. با گذشت بیش از 70 سال از تصویب لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری، هنوز سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد کانون وکلای دادگستری مستقل ندارند بنابراین شمار کانون‌های وکلای دادگستری ایران به عدد 28 می‌رسد.

مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران قوه قضائیه که به اختصار در مورد وکلا، مرکز وکلا نامیده می‌شود؛ برگرفته ار ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه می‌باشد. با تصویب مادهٔ مذکور، این اختیار به قوهٔ قضائیه داده شد که نسبت به تأیید صلاحیت دانش‌آموختگان رشتهٔ حقوق جهت صدور مجوز وکالت و تأسیس مؤسسات مشاورهٔ حقوقی و نیز استخدام و نظارت بر کارشناسان رسمی دادگستری اقدام کند. در واقع برخلاف کانون وکلای دادگستری که نهادی مستقل از قوای سه گانه است، مرکز مشاوران نهادی مرتبط با قوه قضائیه است. مرکز در سال 1381 با نام «مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوهٔ قضائیه» تأسیس شد اما به واسطهٔ بازنگری آیین‌نامهٔ اجرایی ماده 187 در بهمن 1397 به « مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانوادهٔ قوهٔ قضائیه » تغییر عنوان داد و از آن زمان تاکنون به همین نام شناخته می‌شود.

تفاوت آزمون کانون وکلای دادگشتری با مرکز وکلای قوه قضائیه

کانون وکلای دادگستری هر سال برای جذب وکیل و اعطای پروانه وکالت ، آزمون وکالت را برگزار می کند. این آزمون همه ساله در اولین جمعه آذر ماه برگزار می شد و روال مشخصی داشت. در سال های اخیر و به خصوص سال 1399 و سال 1400 ، آزمون وکالت به دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا ، در آذر ماه برگزار نگردید و با تعویق برگزار شد. آزمون وکالت سال 99 در تیر ماه سال 1400 برگزار گردید و آزمون وکالت سال 1400 نیز در سال 1401 برگزار شد و روال هر ساله را دچار تغییر کرد و سرگردانی را برای داوطلبین این آزمون حساس و آینده ساز به وجود آورد.

تغییر دیگری که در روال برگزاری آزمون وکالت کانون وکلا به وجود آمد ، تبعات تصویب طرح تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار بود. به این شکل که تا قبل از تصویب طرح تسهیل ، نحوه قبولی داوطلبین در کانون وکلا با تعیین تعداد مشخص میسر بود و افراد متقاضی باید حائز رتبه قبولی می شدند اما بعد از طرح تسهیل ، قبولی در آزمون وکالت به شکل دیگری شد.

آزمون وکالت کانون وکلا تنها مرحله تایید صلاحیت علمی متقاضیان پروانه وکالت می باشد و بعد از قبولی در آزمون وکالت ، متقاضیان وارد مراحل استخدامی و تحویل مدارک می شوند. سپس کانون وکلای متبوع هر متقاضی کلاس های آموزشی اولیه را برگزار می نماید و در انتها پروانه وکالت به هر شخص اعطاء می گردد. تمام این پروسه حدود 6 ماه به طول می انجامد.

منابع آزمون وکالت قوه قضائیه تقریباً شبیه به منابع آزمون وکالت کانون وکلا می باشد و تنها منبع اضافی در آزمون وکالت قوه قضائیه ، حقوق ثبت می باشد. بعد از قبولی در آزمون ، مرحله مصاحبه علمی و تحقیقات محلی وجود دارد و بعد از گذر از تمام مراحل ، پروانه وکالت اعطاء می گردد. کارآموزان وکالت قوه قصائیه حق انتخاب وکیل سرپرست از میان وکلای کانون وکلای دادگستری مرکز را ندارند.

منابع آزمون وکالت 

نام درس

ضریب

تعداد سوال

آیین دادرسی مدنی 

3

20

آیین دادرسی کیفری 

2

20

حقوق جرای عمومی و اختصاصی

2

20

حقوق مدنی 

3

20

حقوق تجارت 

2

20

اصول استنباط حقوق اسلامی و متون فقه

1

20

حقوق اساسی 

1

20

با وجود اینکه تعداد زیادی از دروس در نظر گرفته شده برای این آزمون‌ها مشترک است، اما برخی منابع تفاوت‌هایی دارند.

این دو آزمون در واحدهای آیین دادرسی مدنی، حقوق جزا و جرم شناسی،  حقوق مدنی، آیین دادرسی کیفری، حقوق تجارت دارای دروس مشترک اند ولی پیرامون دروس اصول فقه و حقوق ثبت از یکدیگر متمایز می شوند.

در واقع منابع آزمونی کانون وکلا عبارتند از: حقوق تجارت، حقوق جزا، آیین دادرسی کیفری، حقوق مدنی، آیین دادرسی مدنی، متون فقه، حقوق اساسی،اصول فقه.

منابع آزمون مرکز وکلای قوه قضائیه نیز شامل دروس حقوق تجارت، حقوق جزا عمومی و اختصاصی، آیین دادرسی کیفری، حقوق مدنی، آیین دادرسی مدنی، متون فقه، حقوق اساسی، حقوق ثبت است.

آزمون کانون وکلا دادگستری به صورت کتبی برگزار می شود اما مرکز وکلا قوه قضاییه پس از آزمون کتبی سال های گذشته متقاضیان به مرحله مصاحبه وارد می شوند.

                                                                منابع آزمون مرکز وکلا

نام درس

ضریب

تعداد سوال

آیین دادرسی مدنی

3

20

آیین دادرسی کیفری

2

20

حقوق جزای عموی و اختصاصی

2

20

حقوق مدنی 

3

20

حقوق تجارت

2

20

حقوق ثبت

1

10

حقوق اساسی

1

10

متون فقه 

1

10

 +کانون وکلا بهتر است یا مرکز وکلای قوه قضاییه

پیش‌تر راجع به این مسئله نکاتی بیان شد و تفاوت آزمون وکالت کانون وکلا و مرکز وکلای قوه قضائیه بیان گردید. وکلای خانم و آقای کانون وکلا حق انتخاب وکیل سرپرست را آزادانه دارند اما وکلای مرکز مشاوران، فقط می‌توانند همجنس خود را به عنوان وکیل سرپرست انتخاب کنند.

همچنین، مراحل اخذ پروانه کارآموزی در مرکز وکلا بیشتر است و تحقیقات محلی و مرحله عقیدتی سیاسی در کانون وکلا وجود ندارد.

با تمام این تفاسیر اما؛ جایگاه هر وکلای هر دو مرجع در بین مردم یکسان است و هیچیک محدودیت خاصی ندارند.