مجازات نزاع دسته جمعی با سلاح سرد و گرم
نزاع دسته جمعی در قانون مجازات اسلامی، عنوان مجرمانه خاصی را به خود اختصاص داده است؛ بدون اینکه به نوع سلاح استفاده شده در نزاع توجهی شده باشد. در واقع انجام فعل خاصی از سوی قانونگذار دارای عنوان مجرمانه است. ماده 615 قانون مجازات اسلامی به مجازات جرم نزاع دسته جمعی یا منازعه پرداخته است.
ماده 615: هر گاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم میشوند:
1 - در صورتی که نزاع منتهی به قتل شود به حبس از یک تا سه سال.
2 - در صورتی که منتهی به نقص عضو شود به حبس از شش ماه تا سه سال.
3 - در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود به حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره 1 - در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود، مشمول این ماده نخواهد بود.
تبصره 2 - مجازاتهای فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.
همانطور که مشاهده می‌شود، نوع سلاح یا نوع ضربه مورد نظر نیست و اتفاق به وقوع آمده در نزاع مدنظر قانونگذار بوده است. در مواد دیگر نیز برای استفاده از سلاح سرد یا گرم در تزاع دسته جمعی، مجازات بیشتری دیده نمی‌شود. شاید یکی از مواردی که باید مورد توجه قانونگذار قرار بگیرد و تغییر ایجاد کند، همین مسئله باشد.
البته در مواد دیگری از قانون مجازات اسلامی، استفاده از سلاح سرد و گرم دارای مجازات هست اما باید موارد دیگر نیز لحاظ شود و استفاده از سلاح در نزاع دسته جمعی به تنهایی باعث افزایش مجازات نیست. در زیر به چند مورد از مواد قانونی که استفاده از سلاح سرد و گرم مورد توجه قرار گرفته است، اشاره می‌کنیم.
ماده 617 قانون مجازات اسلامی
هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد‌یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (74) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
تبصره 1 (الحاقی 1396/9/29) - حمل قمه، شمشیر، قداره و پنجه بوکس در صورتی که صرفاً به منظور درگیری فیزیکی و ضرب و جرح انجام شود جرم محسوب و مرتکب به حداقل مجازات مقرر در این ماده محکوم می‌گردد. واردات، تولید و عرضه سلاحهای مذکور ممنوع است و مرتکب به جزای نقدی درجه شش محکوم و حسب مورد این سلاحها به نفع دولت ضبط یا معدوم می‌شود.
ماده 691 قانون مجازات اسلامی
هر کس به قهر و غلبه داخل ملکی شود که در تصرف دیگری است اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه نبوده ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه مانده باشد علاوه بر رفع تجاوز حسب مورد به یک تا شش ماه حبس محکوم می‌شود. هر گانه مرتکبین دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.
ماده 694 قانون مجازات اسلامی
(اصلاحی 1399/02/23)- هر کس در منزل یا مسکن دیگری به عنف یا تهدید وارد شود به مجازات از سه ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکبین دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم میشوند.
ماده 6 قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات
هر کس به طور غیرمجاز سلاح گرم یا سردجنگی یا سلاح شکاری یا قطعات موثر یا مهمات آنها را خریداری، نگهداری یا حمل نماید یا با آنها معامله دیگری انجام دهد، به ترتیب زیر به حبس تعزیری محکوم می‌شود:
الف - سلاح سرد جنگی، سلاح شکاری یا مهمات آن، به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از ده میلیون تا بیست میلیون ریال
ب - سلاح گرم سبک غیرخودکار، قطعات موثر یا مهمات آن، به حبس از شش‌ماه تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون تا هشتاد میلیون ریال
پ - سلاح گرم سبک خودکار، قطعات موثر یا مهمات آن، به حبس از دو تا پنج سال
ت - سلاح گرم نیمه‌سنگین و سنگین، قطعات موثر یا مهمات آنها، به حبس از پنج تا ده سال
تبصره - هرگاه موضوع جرم این ماده بیش از یک قبضه یا قطعات موثر از چند قبضه باشد مجازات مرتکب حسب مورد یک درجه تشدید می‌شود.
نزاع دسته جمعی یعنی چه و نحوه دفاع در دادگاه چگونه است؟
گرفتن رضایت در نزاع دسته جمعی
جرایم در یک تقسیم بندی به جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت تقسیم می‌شود. ماده 100 قانون مجازات اسلامی بیان می‌دارد:
در جرائم تعزیری قابل گذشت، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی حسب مورد موجب موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای مجازات است.
تبصره 1- جرائم قابل گذشت، جرائمی میباشند که شروع و ادامه تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات، منوط به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است.
تبصره 2- جرائم غیر قابل گذشت، جرائمی میباشند که شکایت شاکی و گذشت وی در شروع به تعقیب و رسیدگی و ادامه آنها و اجرای مجازات تاثیری ندارد.
تبصره 3- مقررات راجع به گذشت، شاکی در مورد مجازاتهای قصاص نفس و عضو، حد قذف و حد سرقت همان است که در کتاب دوم«حدود» و سوم«قصاص» این قانون ذکر شده است. گذشت شاکی در سایر حدود تاثیری در سقوط و تخفیف مجازات ندارد.
همچنین ماده 104 قانون مجازات اسلامی، جرایم قابل گذشت را برشمرده است:
(اصلاحی 1399/02/23)- علاوه بر جرائم تعزیری مندرج در کتاب دیات و فصل حد قذف این قانون و جرائمی که به موجب قوانین خاص قابل گذشت میباشند، جرائم مندرج در مواد ((536)، (596)، (608)، (609)، (622)، (632)، (633)، (641)، (647)، (648)، (668)، (669)، (673)، (674)، (676)، (677)، (679)، (682)، (684)، (685)، (690) در مواردی که املاک و اراضی متعلق به اشخاص خصوصی باشد)، (692)، (693)، (694)، (697)، (698)، (699)، (700)، (716)، (717) و (744) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) مصوب 1375/3/2 و جرائم انتقال مال غیر و کلاهبرداری موضوع ماده (1) قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367/9/15 مجمع تشخیص مصلحت نظام، به شرطی که مبلغ آن از نصاب مقرر در ماده (36) این قانون بیشتر نباشد و نیز کلیه جرائم در حکم کلاهبرداری و جرائمی که مجازات کلاهبرداری درباره آنها مقرر شده یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب می شود در صورت داشتن بزه دیده و سرقت موضوع مواد (656)، (657)، (661) و (665) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) مصوب 1375/3/2 به شرطی که ارزش مال مورد سرقت بیش از دویست میلیون (200/000/000) ریال نباشد و سارق فاقد سابقه موثر کیفری باشد و شروع و معاونت در تمام جرائم مزبور، همچنین کلیه جرائم تعزیری درجه پنج و پایین‌تر ارتکابی توسط افراد زیر هجده سال در صورت داشتن بزه دیده، مشمول تبصره (1) ماده (100) این قانون و ماده (12) قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392/12/4 بوده و قابل گذشت است.
تبصره (الحاقی 1399/02/23)- حداقل و حداکثر مجازات های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون برای جرائم قابل گذشت به نصف تقلیل می‌یابد.
همانطور که مشاهده می‌کنید، ماده 615 قانون مجازات اسلامی که در تشریح مجازات جرم نزاع دسته جمعی می‌باشد، در ماده 104 نیامده است و بنابراین، غیرقابل گذشت محسوب می‌گردد. بنابراین گرفتن رضایت در منازعه، فقط بحث دیه و ارش و حقوق خصوصی را زایل می‌کند اما در جنبه عمومی جرم تاثیری ندارد و فقط شاید از کیفیات مخففه باشد.
پرداخت دیه در نزاع دسته جمعی چگونه است؟
1. در هنگام وجود علم اجمالی، با توجه به مواد 477 و 478 قانون مجازات اسلامی باید طبق این مواد رفتار شود فلذا مسئولیت افراد در پرداخت دیه حسب مورد (وجود لوث یا عدم آن) دارای تفاوت است.
2. در مواردی که ضارب یا جارح شناخته نشود، در خصوص امکان یا عدم امکان پرداخت دیه جراحات از بیت‌المال، قانون مسکوت است. برخی از فقهای معاصر معتقدند که دیه جرح نیز در فرض فوق از بیت‌المال قابل پرداخت است و برخی نیز نظر مخالف ابراز نموده‌اند. در نتیجه به نظر می‌رسد که موضوع از مصادیق اصل 167 قانون اساسی است و قاضی رسیدگی‌کننده بایستی مطابق آن عمل نماید.
در موارد علم اجمالی به ارتکاب جنایت، توسط یک نفر از دو یا چند نفر معین، در صورت وجود لوث بر برخی از اطراف علم اجمالی، طبق مواد قسامه در این باب عمل می‌شود و در صورت عدم وجود لوث، صاحب حق می‌تواند از متهمان مطالبه سوگند کند که اگر همگی سوگند یاد کنند در خصوص قتل دیه از بیت المال پرداخت می‌شود و در غیر قتل، دیه به نسبت مساوی از متهمان دریافت می‌شود.
تبصره- هرگاه منشا علم اجمالی، اقرار متهمان باشد، حسب مورد اولیای دم یا مجنیٌ علیه مخیرند برای دریافت دیه به هر یک از متهمان مراجعه کنند و در این امر تفاوتی بین جنایت عمدی و غیرعمدی و قتل و غیر قتل نیست. هرگاه همه یا برخی از اطراف علم اجمالی، از اتیان سوگند یا اقامه قسامه امتناع کنند دیه بهطور مساوی بر عهده امتناع کنندگان ثابت می‌شود و در صورتیکه امتناع کننده یکی باشد به تنهایی عهده دار پرداخت دیه خواهد بود. در حکم فوق تفاوتی میان قتل و غیر آن نیست.
وکیل نزاع دسته جمعی
بهترین راهکار برای حضور در دادسرا و دادگاه برای ارائه ادله و یا دفاعیات در جرم نزاع دسته جمعی ( منازعه )، ارتباط موثر با یک وکیل باتجربه دعاوی کیفری است. گروه حقوقی وکیل الوکلا با همکاری وکلای مطرح و به نام در دعاوی کیفری، آماده ارائه خدمات مشاوره و قبول وکالت دعاوی کیفری می‌باشد.
هزینه ی اخذ وکیل نزاع دسته جمعی چگونه است؟
هزینه قبول دعاوی کیفری مانند نزاع دسته جمعی به عوامل مختلفی بستگی دارد. در وهله اول باید بررسی شود که وکیل برای چه مرحله‌ای و از طرف چه کسی خواهد بود؛ شاکی یا متهم؟ آیا از مرحله اولیه شکایت تا انتها وکیل باید باشد یا فقط برای جلسه دفاع؟
مسئله تاثیرگذار دیگر، مجازات قانونی جرم اتفاق افتاده است. اگر در نزاع دسته جمعی، قتل به وقوع پیوسته باشد، هزینه وکیل بیشتر از موردی است که نزاع منجر به ضرب و جرح شود.
پرسش‌های شما ؛ پاسخ‌های وکیل الوکلا
مجازات جرم منازعه یا نزاع دسته جمعی چیست؟
از سه ماه تا سه سال حبس بسته به نوع ضرب و جرح یا نقص عضو یا قتل رخ داده شده در نزاع متغیر است.
چه رفتار فیزیکی موجب تحقق نزاع دسته جمعی می گردد؟
درگیری بیش از سه نفر با یکدیگر به صورت همزمان و فعل هر سه نفر، باعث تحقق منازعه می‌باشد.
سوء پیشینه نزاع دسته جمعی؟
سوءپیشینه به جرم ارتباطی ندارد و به مجازات مربوط می‌شود. در برخی از حالات نزاع دسته جمعی، مجازات باعث سوءپیشینه می‌شود.
